Çocuklarda Sağlıklı Beslenme ve Kilo KontrolüBiz yetişkinler gibi bazen çocuklar da fazla kilolarıyla mücadele etmek zorunda kalabiliyor. Aslında obezite ile mücadele çocukluk döneminde başlamalı çünkü ergenlik dönemini fazla kilolu olarak tamamlayan çocukların yetişkinlik döneminde obez olma ihtimali çok daha fazla. Aileler çocuklarının kiloyla mücadele döneminde popüler yöntemlere başvursa da bizim için iyi olan programlar onlara uygun olmayabiliyor. Çocukların beslenmeleri onlara özel, gereksinimlerini tam olarak karşılayacak şekilde programlanmalı.
1.Çocuğunuzun Doğru Kilosunu Öğrenin: Hekiminize ve bir beslenme uzmanına danışarak, çocuğunuz olması gereken doğru kiloyu öğrenin, fazla kilolu olan çocukların tüm testleri yapıldıktan sonra beslenme gereksinimlerine göre doğru bir program oluşturun.
2.Çocuğunuzun Diyet Yapmasına ve Takviye Gıda Almasına Siz Karar Vermeyin:Kilo kaybı için kendiniz karar verip çocuğunuza diyet yaptırmayın. Eğer diyet gerekli değilse büyüme çağındaki çocuk gerek duyduğu bazı çok önemli maddelerden mahrum kalabilir veya diyetteki yasaklar onun yetişkinlik döneminde gıdalara ve beslenmeye olan bakış açısını olumsuz etkileyebilir.
3.Tüm Ailenizin Beslenme Alışkanlıklarını Gözden GeçirinÇocuklar alışkanlıklarını ailesinden öğrenir. Eğer sağlık için bir adım atacaksınız bunu ailenizdeki tüm bireylerle konuşmalı, her birinin bazı değişikliklere ayak uydurmasını sağlayın. Yapılan bir araştırma ebeveynleri kilo veren çocukların çok daha büyük bir motivasyonla ve başarıyla kilo verdiğini gösteriyor.
4.Küçük Adımlarla BaşlayınAilenizin tüm alışkanlıklarını birden değiştirmeyin. Araştırmalar küçük adımlarla başlayan değişimlerin çok daha kalıcı ve benimsenebilir olduğunu gösteriyor. Her hafta 1 – 2 değişim planlayın ve bunları uygulayın:
- Çocuğunuzun doyurucu ve besleyici bir kahvaltı yaptığından emin olun.
- Beyaz ekmek ve beyaz pirinç yerine tam buğday ekmeği, bulgur kullanın.
- Abur cuburların yerine daha çok meyve, kuruyemiş ve sağlıklı atıştırmalıklarla ödüllendirin.
- Porsiyon boyutlarına dikkat edin. Büyük tabaklar daha fazla yemeyi teşvik eder, bu nedenle sofra takımı boyutunu azaltmak isteyebilirsiniz.
5. Yemekleri Birlikte YiyinSofraya aile ile birlikte oturduğunuzda (tabii ki televizyonun önünde değil) sağlıklı alışkanlıkları teşvik edersiniz. Bir çalışma, haftada üç gün veya daha fazla aile sofrasında yemek yiyen çocukların sağlıksız gıdaları yeme ihtimalini % 20, kilolu olma ihtimalini ise % 12 azalttığını gösterdi.Her hafta başında birkaç aile kahvaltısı, öğle yemeği veya akşam yemeğini programlayın. Yapabiliyorsanız, yemek planlamaya ve pişirmeye herkesi dahil edin.
6.Harekete GeçinUzmanlar, çocukların her gün 60 dakikalık fiziksel aktiviteye ihtiyaç duyduklarını söylüyor. Çocuğunuz henüz aktif değilse, harekete geçmeleri için yardımcı olun. Egzersiz yaparak bir aile gezintisi yapın. Birlikte yürüyüş yapabilir veya bisiklet sürebilirsiniz.Çocuğunuzun futbol, yüzme, dans gibi keyif aldığı bir etkinlik bulmasına yardımcı olun.Ona zamanını televizyonun veya bilgisayarın önünde değil de dışarıda harcamanın daha sağlıklı olduğunu söyleyin.Bu değişiklikleri yaparsanız ve çocuğunuz birkaç aydan sonra hala kilo vermiyor ise, çocuklar için kilo verme konusunda uzmanlaşmış bir sağlık ve beslenme uzmanıyla konuşmanız gerekebilir.
Çocuklara Yönelik Sağlıklı Beslenme ve Yaşam Önerileri
- Çocukların sağlıklı beslenmesi için dört besin grubunda bulunan besinlerden yeterli miktarlarda ve dengeli bir şekilde tüketmeleri gerekmektedir. Süt grubunda yer alan süt, yoğurt, et grubunda yer alan et, tavuk, yumurta, kuru baklagiller, sebze ve meyve grubu ve tahıl grubuna giren ekmek, bulgur, makarna, pirinç vb. besinlerin her öğünde yeterli miktarlarda tüketilmesine dikkat edilmelidir.
- Çocukların özellikle kemik ve diş gelişimi için günde imkanlar dahilinde 2-3 su bardağı kadar süt veya yoğurt, 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir tüketmelerine özen gösterilmelidir. Ayrıca, hastalıklara karşı daha dirençli olmaları, ve sağlıklı büyüme ve gelişmeleri için her gün en az 5 porsiyon taze sebze veya meyve tüketmeleri önerilmektedir.
- Öğrenciler için en önemli öğün kahvaltıdır. Bütün gece süren açlıktan sonra, vücudumuz ve beynimiz güne başlamak için enerjiye gereksinim duymaktadır. Kahvaltı yapılmadığı takdirde, dikkat dağınıklığı, yorgunluk, baş ağrısı ve zihinsel performansta azalma olmaktadır. Bu nedenle, güne yeterli ve dengeli yapılan bir kahvaltı ile başlamak öğrencilerin okul başarısının artmasında son derece önemlidir. Çocukların her sabah düzenli olarak kahvaltı yapma alışkanlığı kazanmalarına özen gösterilmelidir. Peynir, taze meyve veya meyve suları, birkaç dilim ekmek, 1 bardak süt çocuklar için kahvaltıda yeterlidir. Özellikle kaliteli proteinve zengin vitamin ve mineral içeriğinden dolayı haşlanmış yumurtanın sıklıkla tüketilmesi önerilmektedir.
- Gün boyu fiziksel ve zihinsel performansın en üst düzeyde tutulabilmesi, düzenli olarak ara ve ana öğünlerin tüketilmesi ile mümkündür. Bu nedenle, öğün atlanmamalıdır. Günlük tüketilecek besinlerin 3 ana, 2 ara öğünde alınması en uygun olanıdır.
- Açıkta satılan besinler, yeterince güvenilir ve temiz değildir. Ayrıca, uygun koşullarda muhafaza edilmedikleri için çabuk bozulma riski taşırlar. Bu nedenle, özellikle okul çevresinde açıkta satılan besinlerin kesinlikle satın alınmaması gerekmektedir.
- Çocukların okul kantinleri, büfe gibi yerlerden satın aldıkları besinlerin seçiminde de dikkatli olmaları gerekmektedir. Süt, ayran gibi ambalajlı besinleri satın alırken etiket bilgisinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığından üretim izninin bulunmasına ve son kullanım tarihinin geçmemiş olmasına, ambalajsız satılan tost, simit, poğaça gibi yiyeceklerin de temiz ve güvenilir şekilde hazırlanmış olmasına dikkat edilmelidir.
- Beslenme çantası ve su mataralarının her gün temizlenmesine özen gösterilmelidir.
- Çocuklar, tuvalet ve umumi kullanıma açık çeşme sularından su içmemeleri konusunda uyarılmalı, güvenilir içme suyu tüketmeleri sağlanmalıdır.
- Öğle yemeği okulda yeniliyorsa Sağlık Bakanlığının hazırladığı menü modelleri örnek alınmalıdır.
- Okulda veya evde dinlenirken ve ders çalışırken açlık hissedildiğinde tüketilen besinlere dikkat edilmelidir. Örneğin, şeker ve şekerli besinler, cips vb. yağlı ve tuzlu besinler veya gazlı içecekler yerine süt, yoğurt, sütlü tatlılar, ekmek arası peynir, taze sıkılmış meyve suları, kuru yemişlerin ve kuru meyvelerin tüketiminin tercih edilmesi daha yararlıdır.
- Çocuklara sigarasız bir ortam sağlamak, onların yanında sigara içmekten kaçınmak ve en azından yaşadıkları ev ortamını "sigara içilmez" bir yer haline getirmek çocukların sağlığını korumak açısından son derece önemlidir.
- Vücudun düzenli çalışması, tüketilen besinlerin vücuda yararlılığının artırılması, çocukların fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimlerine olumlu katkı sağlamaları açısından fiziksel aktivitenin artırılmasına da önem verilmelidir. Bu nedenle, uzun süreli televizyon seyretme, bilgisayar kullanımından kaçınılmalı, çocukların gerek okul yönetimi gerekse de ebeveynleri tarafından sevdikleri herhangi bir spor dalı ile ilgilenmeleri teşvik edilmelidir.
- Sağlıklı yaşam için çocuklara el yıkama ve diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması çok önemlidir. Kirli eller, basit bir soğuk algınlığından ölümcül hastane enfeksiyonlarına kadar pek çok hastalığın nedeni olabilmektedir. Bu nedenle çocuklara, özellikle yemek yemeden önce ve sonra, tuvalete girdikten, dışarıda oyun oynadıktan sonra, dışarıdan eve gelince ellerini, ılık akan su altında sabun ile iyice ovuşturarak yıkamaları konusunda alışkanlık kazandırılması gerekmektedir.